۱۳۸۴ دی ۲۲, پنجشنبه

معرّفی و نقد منابع مرجع بهائی

در این یک قرن ونیم که از ظهور دو دیانت بزرگ می گذرد با وجود اینکه مؤمنین هر دو دین در گیرودار مشکلات و مصائب دوران تأسیس دیانت خود بوده و هستند ؛ ولی در حدّ حیرت آوری به کوشش های علمی و فرهنگی در زمینة معارف دینی خود پرداخته اند که در مقایسه با أدیان پیشین بی نظیر می نماید .

برخی از دانشمندان بهائی ضمن إشتغال به وظایف دیگری که برعهدة مؤمنین در این دوران بوده است از تحقیق و تتبّع نیز فارغ نمانده اند و کوشش هایی در حدّ و اندازة خود کرده اند که بیشتر آنها چون با ترازوی إمکانات زمانشان سنجیده شود کمتر از شاهکار نیستند . بخصوص که این أفراد هیچ گاه فراغت فکری و فردی و إجتماعی که لازمة این گونه کارهاست نداشته اند و در سایر زمینه ها هم پرکار بوده اند .

از جملة محقّقان جنابان عبدالحمید إشراق خاوری ، أسدالّله فاضل مازندرانی ، عزیزالّله سلیمانی ، محمّدعلی فیضی ، نعمت الّله ذکائی بیضایی ،دکتر علی مراد داوودی ، دکتر ریاض قدیمی ، کمال الدّین بخت آور ودیگرانی از نسل های بعدی هستندکه هنوز هم به تحقیق إشتغال دارند . اینها که برشمردیم فقط شامل کسانی است که در حوزة منابع مرجع کوشیده اند و آثاری از خود به جا گذاشته اند .گنجینة گرانبهایی که از این فضلا به یادگار در دست داریم ارزشمندتر از آن است که به علّت برخی کاستی ها که در زمانة آنها و با درک أوضاع و أحوال مستولی بر آنها ناگزیر از آن بوده اند از نظر دور بمانند ؛ بلکه هر کوششی در حال و آینده هم وامدار آنهاست که چندین نسل از علاقه مندان معارف بهائی را راهنما بوده اند و معارف آموخته اند وهم در حدّ خود ودر همین شکلی که دارند نشان دهندة دانش وسیع نویسندگانش هستند .

شاید یکی از وظایف نسل کنونی و آینده این باشد که غبار کهنگی از این آثار برگیرند و با به روز کردن شکل تدوین این منابع آنها را إحیاء نمایند ؛ کاری که در همة کشورها صورت گرفته است و در کشور ایران هم در قرون جدید چنین کرده اند . بسیاری از منابع مرجع کهن صرف نظر از شکل تدوین آنها هنوز هم مرجع موثّّق پژوهشگران معاصرند . بعضی از منابع مرجع جدید هم وامدار بخش أعظم همان منابع کهن هستند .

· پرسش هایی برای تفکّر و بحث :

- آیا می توانید کتابشناسی منابع مرجع بهایی را تهیه کنید ؟ ( کامل بودن آن مهم نیست ، کوشش برای تهیة آن مهمتر است ، کمال کار در کوشش جمعی حاصل می شو د. کارهایتان را برایمان بفرستید . )

- آیا می توانید با توجّه به آنچه در این درس آموخته اید این منابع مرجع یا بعضی از آنها را - بررسی و نقد کنید ؟ این نقد و بررسی ها را هم برایمان بفرستید .

- اگر قرار باشد یکی از این منابع را به شکل استاندارد منابع مرجع امروزی درآورید ، کدام را برمی گزینید ؟ دلایل گزینش خود را توضیح دهید .

- اگر بخواهید برای پایان نامه تان یا هر برنامة تحقیقی دیگری به موضوع روزآمد کردن یکی از این منابع مرجع بپردازید با معرّفی منبع موردنظرتان ، طرح کارتان را تهیه کنید واگر مایل بودید برایمان بفرستید . فهرست بعضی از منابع مرجع بهائی

برای إطّلاع ، فهرستی از بعضی منابع مرجع بهائی در زبان فارسی در إدامه می آید :

1 - واژه نامه ها

- دو هزار لغت ؛ ریاض قدیمی

- شش هزار لغت ؛ ریاض قدیمی

- نوزده هزار لغت ؛ ریاض قدیمی

- کنزا لّلغات ؛ ریاض قدیمی

* این واژه نامه ها بنوعی شامل إصطلاحات و أعلام هم می شوند .

2 - قاموس ها

این نوع کتاب مرجع ، به شکلی رواج یافته که ترکیبی از آنواع منابع مرجع بر محور شرح و توضیح یکی از متون آثار مبارکه است .

قاموس در إصطلاح بهائیان ایران شامل واژه نامه ، فرهنگ إصطلاحات ، زندگینامه ، معرّفی مناطق جغرافیایی ، شرح و توضیح عبارات عربی قرآنی ، أحادیث ، و عبارات عربی که از آثار دیگر بهائی نقل شده ، و أمثال و أشعار منقول در آن أثر است . بدین ترتیب قاموس نوعی دایرةالمعارف کوچک و إختصاصی است که برأساس رفع دشواری های یک متن یا یک کتاب که خود ممکن است شامل مجموعه ای از آثار باشد شکل می گیرد .نخستین و معروفترین قاموس ها را جناب إشراق خاوری تألیف و تدوین کرده است .

- قاموس ایقان ؛ عبدالحمید إشراق خاوری

- رحیق مختوم ( قاموس توقیع 101 بدیع ) ؛ عبدالحمید إشراق خاوری

- أسرار ربّانی ( قاموس توقیع 105 بدیع ) ؛ عبدالحمید إشراق خاوری

- لئالی درخشان ( قاموس ألواح مبارک سلطان ایران و ابن ذئب ) ؛ محمّدعلی فیضی

3 - فرهنگ إصطلاحات

- أسرارالآثار خصوصی ؛ أسدالّله فاضل مازندرانی ( أسرارالآثار عمومی هم تألیف کرده اند ؛ ولی منتشر نشده است . )

* واژه نامه های موجود بنوعی شامل إصطلاحات نیز می شوند .

4 - زندگینامه ها

- مصابیح هدایت ؛ عزیزالّله سلیمانی

- تذکرة شعرای قرن أوّل بهائی ؛ نعمت الّله ذکائی بیضایی

- اختران تابان ؛ فروغ أرباب

5 - فرهنگ تاریخی جغرافیایی

* بعضی کتب تاریخ محلّی مشتمل بر إطّلاعاتی از تاریخ و جغرافیای منطقة مورد بررسی و مناطق همجوار ند ؛ ولی مهمترین منبع موجود کتاب ذیل است :

- تاریخ ظهورالحقّ ؛ أسدالّله فاضل مازندرانی

6 - فرهنگ عبارات عربی

* علاوه بر قاموس ها که شامل تعداد زیادی از این عبارات بخصوص آیات قرآنی و أحادیث إسلامی و آیات کتاب مقدّس - می شوند منبع ذیل هم مفید است :

- مآخذ أشعار در آثار ؛ دکتر وحید رأفتی ( جز جلد أوّل که به أشعار عربی نقل شده در آثار مبارکه إختصاص دارد ؛ بقیة مجلّدات به أشعار فارسی إختصاص دارد . )

7 - کتابنامه

- گنج شایگان ؛ عبدالحمید إشراق خاوری

- فهرست آثار مبارکه ؛ لجنة ملّی محفظة آثار و آرشیو أمر ( از این مجموعه فقط تعدادی محدود جهت حفظ ، تکثیر شده است . )

8 - نمایه

* برخی از کتاب های آثار مبارکه و نیز قاموس ها که در گذشته منتشر شده اند شامل دنواع نمایه های موضوعی و أعلام هستند . کتاب هایی هم که در سال های نزدیک منتشر شده اند و می شوند نمایه های متنوعی دارند . یک نمونة منتشرشده به صورت مستقل ، منبع ذیل است :

- فهرست ها و أعلام مجلّدات نه گانة کتب مائدة آسمانی ؛ مؤسّسة مطبوعات أمری

9 - سالنامه

پیش از این و در سال های نخستین قرن دوم بهائی ، لجنة ملّی جوانان ایران ، هرساله مجموعه ای با عنوان سالنامة جوانان بهائی ایران منتشر می نمود . انتشار این سالنامه در سال های بعد متوقّف شد .

معروفترین سالنامه در جهان بهائی با نام عالم بهائی ( Baha’I World ) از دوران ولایت أمرالّله منتشر می شود که به زبان انگلیسی است .

درخواست
لطفا با ارسال نظرات و نقد خود به ما كمك كنيد تا اين اطّلاعات را تكميل كنيم و تا حدّ ممكن نقد دقيق تري از اين منابع به دست دهيم تا در آينده شاهد منابع مرجع مطلوبي باشيم

هیچ نظری موجود نیست: