در این یک قرن ونیم که از ظهور دو دیانت بزرگ می گذرد با وجود اینکه مؤمنین هر دو دین در گیرودار مشکلات و مصائب دوران تأسیس دیانت خود بوده و هستند ؛ ولی در حدّ حیرت آوری به کوشش های علمی و فرهنگی در زمینة معارف دینی خود پرداخته اند که در مقایسه با أدیان پیشین بی نظیر می نماید .
برخی از دانشمندان بهائی ضمن إشتغال به وظایف دیگری که برعهدة مؤمنین در این دوران بوده است از تحقیق و تتبّع نیز فارغ نمانده اند و کوشش هایی در حدّ و اندازة خود کرده اند که بیشتر آنها چون با ترازوی إمکانات زمانشان سنجیده شود کمتر از شاهکار نیستند . بخصوص که این أفراد هیچ گاه فراغت فکری و فردی و إجتماعی – که لازمة این گونه کارهاست – نداشته اند و در سایر زمینه ها هم پرکار بوده اند .
از جملة محقّقان جنابان عبدالحمید إشراق خاوری ، أسدالّله فاضل مازندرانی ، عزیزالّله سلیمانی ، محمّدعلی فیضی ، نعمت الّله ذکائی بیضایی ،دکتر علی مراد داوودی ، دکتر ریاض قدیمی ، کمال الدّین بخت آور ودیگرانی از نسل های بعدی هستندکه هنوز هم به تحقیق إشتغال دارند . اینها که برشمردیم فقط شامل کسانی است که در حوزة منابع مرجع کوشیده اند و آثاری از خود به جا گذاشته اند .گنجینة گرانبهایی که از این فضلا به یادگار در دست داریم ارزشمندتر از آن است که به علّت برخی کاستی ها – که در زمانة آنها و با درک أوضاع و أحوال مستولی بر آنها ناگزیر از آن بوده اند – از نظر دور بمانند ؛ بلکه هر کوششی در حال و آینده هم وامدار آنهاست که چندین نسل از علاقه مندان معارف بهائی را راهنما بوده اند و معارف آموخته اند وهم در حدّ خود ودر همین شکلی که دارند نشان دهندة دانش وسیع نویسندگانش هستند .
شاید یکی از وظایف نسل کنونی و آینده این باشد که غبار کهنگی از این آثار برگیرند و با به روز کردن شکل تدوین این منابع آنها را إحیاء نمایند ؛ کاری که در همة کشورها صورت گرفته است و در کشور ایران هم در قرون جدید چنین کرده اند . بسیاری از منابع مرجع کهن – صرف نظر از شکل تدوین آنها – هنوز هم مرجع موثّّق پژوهشگران معاصرند . بعضی از منابع مرجع جدید هم وامدار بخش أعظم همان منابع کهن هستند .
· پرسش هایی برای تفکّر و بحث :
- آیا می توانید کتابشناسی منابع مرجع بهایی را تهیه کنید ؟ ( کامل بودن آن مهم نیست ، کوشش برای تهیة آن مهمتر است ، کمال کار در کوشش جمعی حاصل می شو د. کارهایتان را برایمان بفرستید . )
- آیا می توانید با توجّه به آنچه در این درس آموخته اید این منابع مرجع – یا بعضی از آنها را - بررسی و نقد کنید ؟ این نقد و بررسی ها را هم برایمان بفرستید .
- اگر قرار باشد یکی از این منابع را به شکل استاندارد منابع مرجع امروزی درآورید ، کدام را برمی گزینید ؟ دلایل گزینش خود را توضیح دهید .
- اگر بخواهید برای پایان نامه تان یا هر برنامة تحقیقی دیگری به موضوع روزآمد کردن یکی از این منابع مرجع بپردازید با معرّفی منبع موردنظرتان ، طرح کارتان را تهیه کنید واگر مایل بودید برایمان بفرستید . فهرست بعضی از منابع مرجع بهائی
برای إطّلاع ، فهرستی از بعضی منابع مرجع بهائی در زبان فارسی در إدامه می آید :
1 - واژه نامه ها
- دو هزار لغت ؛ ریاض قدیمی
- شش هزار لغت ؛ ریاض قدیمی
- نوزده هزار لغت ؛ ریاض قدیمی
- کنزا لّلغات ؛ ریاض قدیمی
* این واژه نامه ها بنوعی شامل إصطلاحات و أعلام هم می شوند .
2 - قاموس ها
این نوع کتاب مرجع ، به شکلی رواج یافته که ترکیبی از آنواع منابع مرجع بر محور شرح و توضیح یکی از متون آثار مبارکه است .
قاموس در إصطلاح بهائیان ایران شامل واژه نامه ، فرهنگ إصطلاحات ، زندگینامه ، معرّفی مناطق جغرافیایی ، شرح و توضیح عبارات عربی قرآنی ، أحادیث ، و عبارات عربی که از آثار دیگر بهائی نقل شده ، و أمثال و أشعار منقول در آن أثر است . بدین ترتیب قاموس نوعی دایرةالمعارف کوچک و إختصاصی است که برأساس رفع دشواری های یک متن یا یک کتاب – که خود ممکن است شامل مجموعه ای از آثار باشد – شکل می گیرد .نخستین و معروفترین قاموس ها را جناب إشراق خاوری تألیف و تدوین کرده است .
- قاموس ایقان ؛ عبدالحمید إشراق خاوری
- رحیق مختوم ( قاموس توقیع 101 بدیع ) ؛ عبدالحمید إشراق خاوری
- أسرار ربّانی ( قاموس توقیع 105 بدیع ) ؛ عبدالحمید إشراق خاوری
- لئالی درخشان ( قاموس ألواح مبارک سلطان ایران و ابن ذئب ) ؛ محمّدعلی فیضی
3 - فرهنگ إصطلاحات
- أسرارالآثار خصوصی ؛ أسدالّله فاضل مازندرانی ( أسرارالآثار عمومی هم تألیف کرده اند ؛ ولی منتشر نشده است . )
* واژه نامه های موجود بنوعی شامل إصطلاحات نیز می شوند .
4 - زندگینامه ها
- مصابیح هدایت ؛ عزیزالّله سلیمانی
- تذکرة شعرای قرن أوّل بهائی ؛ نعمت الّله ذکائی بیضایی
- اختران تابان ؛ فروغ أرباب
5 - فرهنگ تاریخی – جغرافیایی
* بعضی کتب تاریخ محلّی مشتمل بر إطّلاعاتی از تاریخ و جغرافیای منطقة مورد بررسی و مناطق همجوار ند ؛ ولی مهمترین منبع موجود کتاب ذیل است :
- تاریخ ظهورالحقّ ؛ أسدالّله فاضل مازندرانی
6 - فرهنگ عبارات عربی
* علاوه بر قاموس ها که شامل تعداد زیادی از این عبارات – بخصوص آیات قرآنی و أحادیث إسلامی و آیات کتاب مقدّس - می شوند منبع ذیل هم مفید است :
- مآخذ أشعار در آثار ؛ دکتر وحید رأفتی ( جز جلد أوّل که به أشعار عربی نقل شده در آثار مبارکه إختصاص دارد ؛ بقیة مجلّدات به أشعار فارسی إختصاص دارد . )
7 - کتابنامه
- گنج شایگان ؛ عبدالحمید إشراق خاوری
- فهرست آثار مبارکه ؛ لجنة ملّی محفظة آثار و آرشیو أمر ( از این مجموعه فقط تعدادی محدود جهت حفظ ، تکثیر شده است . )
8 - نمایه
* برخی از کتاب های آثار مبارکه و نیز قاموس ها که در گذشته منتشر شده اند شامل دنواع نمایه های موضوعی و أعلام هستند . کتاب هایی هم که در سال های نزدیک منتشر شده اند و می شوند نمایه های متنوعی دارند . یک نمونة منتشرشده به صورت مستقل ، منبع ذیل است :
- فهرست ها و أعلام مجلّدات نه گانة کتب مائدة آسمانی ؛ مؤسّسة مطبوعات أمری
9 - سالنامه
پیش از این و در سال های نخستین قرن دوم بهائی ، لجنة ملّی جوانان ایران ، هرساله مجموعه ای با عنوان سالنامة جوانان بهائی ایران منتشر می نمود . انتشار این سالنامه در سال های بعد متوقّف شد .
معروفترین سالنامه در جهان بهائی با نام عالم بهائی ( Baha’I World ) از دوران ولایت أمرالّله منتشر می شود که به زبان انگلیسی است .
لطفا با ارسال نظرات و نقد خود به ما كمك كنيد تا اين اطّلاعات را تكميل كنيم و تا حدّ ممكن نقد دقيق تري از اين منابع به دست دهيم تا در آينده شاهد منابع مرجع مطلوبي باشيم
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر